KENAN BAŞARAN
Her dönem lakin her dönem tıpkı sineması izliyoruz! Sonuç ne pekala? Giderek pahası düşen bir futbol. 600 milyon dolarlardan 100 milyon dolarlara gerileyen bir televizyon yayın hakkı. Futbolun pahasını şahsen kulüpler düşürüyor. Haklı haksız bir yana, istisnasız hepsi başları sıkışınca ligin kurgulandığını, kimilerinin kollandığını söyleyerek, taraftar ve seyirciyi oyuna karşı düzgünce soğutuyor. Sonra şaşırıp kalıyorlar, “Korsan var” diye! Sizin güvenilmez, adil, dürüst, hakkaniyetli olmadığını söylediğiniz bir lige, beşerler neden para harcasın ki? Siz, “Bu lig 5 para etmez” diyorsunuz, siz!
Fil bir su hortumudur
Futbolda adalet istediğini söyleyen tüm kulüpler, aslında bize palavra söylüyor. Özünde herkes, kendi hesabına adalet istiyor. Kulüpler, gözleri görmeyen bir insanın fili tanım etmesi misali, adaleti tanım ediyor. Kulaktan tutan “fil bir yelpazedir”, kuyruktan tutan “fil bir su hortumudur”, dişinden tutan “fil bir boynuzdur” der. Futbolda adaletin tanımı de işte bu formdadır.
Dört büyük, şampiyonluk yarışının içindeyse “Adalet, arıyorum adalet arıyorum” diyerek bir nevi Diyojen pozlarına bürünür. Lakin yarıştan bir biçimde koparsa da yeni döneme kadar ağzını bir daha açmaz. Bunun en son ve çarpıcı örneği geçen dönem yaşandı: Üç büyük, ligin birinci devresinin büyük kısmında MHK’dan TFF’ye, medyadan birbirlerine kadar, sataşmadık yer bırakmadı. Trabzonspor devre bitmeden farkı açıp, kendine “Şampi” dedirtince üç büyüklerin sesi kesildi. Niçin? Şampiyonluk umutları bitti. Meğer yarıştan kopsalar da yanlış kararlara maruz kaldıkları haftalar oldu. Niçin itiraz etmediler pekala? Zira yarıştan kopmuşlardı. İşte adalet arayışı da bu kadar: Yarışa endeksli.
Şampiyon belirli lakin transfere devam!
Tüm kulüp idareleri bize “Kuşa bak” diyor. Bizi oyalıyorlar. Bazen o denli ithamlarda bulunuyorlar ki olağanda ligden çekilmeleri gerekiyor. Ancak bir bakıyorsunuz, herkesten evvel transfer yapmaya koşuyorlar. Mesela adalet yok diyen bir liderin şu orta transferde bir tek oyuncu bile almaması lazım. Lakin “Şampiyon aşikâr, düşen kalan belli” diyen lider ‘al-sat’tan elini çekmiyor halihazırda.
Kendi TFF Başkanı’nın iradesiyle seçemeyen, tek aday dayatmasına karşı çıkamayan kulüp liderleri hangi adaletten kelam ediyor? Pardon, siz kimi kandırıyorsunuz? Yıllardır TFF idareleri siyasi erkin iradesiyle belirleniyor. Siz de yalnızca gidip el kaldırıp şeklen seçmiş görünüyorsunuz. Yapabildiğiniz tek şey, suralara kendinize yakın isimleri sokmaya çalışmak. Oralara girenlerin de kulüp kimliğinden fazla, siyasi kimlikleri ve birilerinin hamili kart yakini olmaları daha belirleyici oluyor. Özetle; her şey futbolun işverenini demokratik biçimde seçim seçmemekten geçiyor. Gerisi eskilerin tabiriyle lafügüzaftır.
Hakeme laf ediyorsun hâkime susuyorsun
Tüm muvaffakiyet ve başarısızlıklarını hakeme yükleyenlere bir sefer daha söyleyeyim: Senin hâkimin neyse hakemin de odur. Bir ülkede her şeyin ölçütü hayatın her alanında hukukun tesis edilip edilmemesidir. Sen futbol alanındaki hakemi eleştirirken zımnen mahkeme salonundaki hâkimi de eleştiriyorsundur. Zira her ikisi de hukukun üstünlüğünün derecesine nazaran hür iradesiyle karar alıyordur.
Fakat kulüp liderleri ve spor medyası ne yapıyor? Futbolu, ülkenin genelinden ayırıp, bir ada muamelesi yapıyorlar. Bu ada, tüm siyasi tesirden uzak adeta Thomas Mann’ın ütopik adası! Burada herkes adil halde, memnun mesut yaşar. Fakat “lanet muhtemel futbol idaresi ve hakemleri”, bu cennet ortamı bozuyor! O denli mi? Hiç güleceğim yoktu (!)
İşinizde adil rekabetle mi zenginleştiniz?
Ve gelelim, kapitalist tabirle “insan kalitesi”ne… Futbolun içindeki yöneticilerin yüzde 90’ı iş insanı. Müteahhit, tüccar, gayrimenkulcü, finansçı vs… Yönetici tayfasının kendi iş hayatlarındaki muvaffakiyet hikayelerini biliyor muyuz? Bunlar adil bir rekabet tertibinde mi işlerini büyütüp zenginleşti? Bunun bu türlü olduğuna kefil olur musunuz? Futbolun içindeki tüm yöneticiler bize bu bahiste teyit verebilir mi? En kolayından Yeşilçam sinemaları bile bize, bir ihalenin nasıl kazanıldığını söyler. Ve biliyorsunuz pek de tüzel değildir!
Gelgelelim, kelam konusu futbol olunca herkes maskeli bir baloya gitmiş üzere davranıyor. Yok kardeşim, bu ülkenin plastik dalında, çimento dalında, finans bölümünde, kereste bölümünde, akaryakıt bölümünde, inşaat kesiminde ve medya kesiminde ne kadar adil bir ortam varsa, futbolda da o kadar var.
Kulüp borcunu konuş, müteahhit borcunu pas geç!
Bu ülkenin futbolu başta olmak üzere, tüm alanlarına hukukun üstünlüğünün gelmesi için öncelikle bedeller ödemeyi göze alabilecek bir medya olmalı. Hakikat için müşterek bir noktada buluşmak yerine, siyasi parti saffında mahallere bölünmüş bir medyamız var! Spor medyası da kendi içinde kulüplere bölünmüş. Hele ki dijital medyayla birlikte mesleksel tüm unsurlar yerle yeksan olmuş durumda. En kolay prensip olan mesafe-temas kavramı buhar olmuş.
Her yöneticiye “Başkanım”, “Abi”, “Efendim” diyerek cümleye giren gazetecilik türedi. Düşünün “Sen benim babamsın” diyen Tolgay Arslan’a hocası Şenol Güneş bile “Ne babası” diyebilmişken, gazeteci, olağanda çıkar çatışması içinde bulunduğu yöneticiye bu türlü sesleniyor! Diyalektik miyalektik deyip de futbolu ülkenin genelinden ayırıp kulüp borçlarını ağızda sakız eden gazetecilik türedi! Toplasan tüm kulüplerin borcu, 20 milyar lira. Lakin beri yandan filanca müteahhidin 1 milyar Euro’yu aşan kira borcu 20 yıl erteleniyor. Kulüp borcunu eleştirirken bu müteahhide yapılan kıyağı da konuşuyor musun? Hayır! O vakit sus lütfen!
Enflasyonu da konuş Fenomen Ronaldo!
“Kulüpler altyapıya yatırım yapmıyor, planlama yapmıyor, yerliye değil yabancıya para harcıyor”! Çok hoş. Pekala senin ülkenin genel altyapısı nasıl? Eğitim altyapısı nasıl? Ekonomik planlaması nasıl? Bir yılda kaç kere enflasyon hedeflemesi değişiyor? Doların üç ay sonrasını iddia edebiliyor musun? Hangi kamu yahut özel şirket kısa, orta ve uzun planlar açıklayıp bunları dört dörtlük tutturuyor? Bunları yazdın mı spor gazetecisi? Bunları söyledin mi, astığı astık kestiği kestik TV spor yorumcusu, bunları dedin mi dijital spor medyasının “Fenomen Ronaldo”su?
“Ben spor gazetecisiyim” diyerek, kafanı kuma göm sen. “Futbol ailesi” denilen tuhaf yapının içindekine sallamak kolay. “Kolay” dediysem, kısmen kolay. Zira mesafe-temas unsuruna rahmet okunduğu için dönem sezon “aile” içindeki bireylerle bağlar ya “kanka” ya “düşman” formu alabiliyor.
Altına atak eden gazeteciler!
Ez cümle, memleketin geneli için de futbol için de en başta medyanın kendine çeki sistem vermesi lazım. Gazeteci örgütleri üyelerini koruyan basın bültenleri yazsın. Sahip çıksın. Çok hoş. Şunu da yapsın: Gazeteci meslek prensiplerine nazaran hareket ediyor mu etmiyor mu? Bunu kararlılıkla takip etsin. Hiçbir mesleksel düsturun gözetilmediği; herkesin ne kadar çelişirse, ne kadar hırçınlaşırsa, ne kadar saçmalarsa o kadar şöhret olduğu bu ‘yeni jenerasyon gazetecilik’e karşı bir tavır da alsın gazeteci örgütleri. “Altına hücum”u andıran bir vakitlerin yırtıcı batısını andıran bu gidişata karşı, bir set çekmek için de harekete geçmeli gazeteci örgütleri. Bir kuru basın bülteni, iki maç akreditasyonu ve havuz başında buluşarak, daha nereye kadar yol alabileceğiz?
En yeterli mesleksel örgüt Alkolik Yorumlar
Gelinen noktada spor gazetecileri TSYD’den mesleksel bir iltifat almak yerine, Twitter’daki Alkolik Yorumlar hesabına düşmek istiyor! Ki şöhreti katlansın. Tıpkı şey kulüp yöneticileri için de geçerli. Benim anladığım, herkesin asıl istediği, “Alkolik Yorumlar Birincilik Ödülü”. Şunu da itiraf edeyim ki, Alkolik Yorumlar, şu bütün zırvalıkları en yeterli ifşa eden “meslek örgütü”müz!
Eskiden “reklamın uygunu berbatı olmaz” derlerdi. Artık de “etkileşimin yeterlisi berbatı olmaz” deniyor. Tüm konu budur.
